درک این نکته که سیگار یک “عادت” صرف نیست، بلکه یک وابستگی نوروشیمیایی است، اولین گام در مسیر درمان است. نیکوتین، ماده‌ای روان‌گردان است که با هک کردن سیستم پاداش مغز (مسیر دوپامین)، یک چرخه معیوب قدرتمند ایجاد می‌کند. این فرآیند، پیامدهای فیزیولوژیکی و روانی گسترده‌ای به همراه دارد که شناخت آن‌ها برای ایجاد انگیزه ترک، ضروری است.
دود سیگار ترکیبی از بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی است که بسیاری از آن‌ها سمی و سرطان‌زا هستند. این تهاجم سیستماتیک منجر به عوارض قطعی می‌شود:
این حقایق بالینی، نشان می‌دهند که هر نخ سیگار، معامله‌ای است که در آن، لذتی آنی و گذرا با بخشی از سلامت و آینده فرد معاوضه می‌شود.
و اما بهای این معامله؛ واحد پول واقعی در این تبادل، “زمان” و “کیفیت زندگی” است. آنچه فرد در ازای آن تسکین چند دقیقه‌ای از دست می‌دهد، صرفاً آمار و ارقام پزشکی نیست؛ بلکه لحظات زیسته آینده است. بهای آن، نفس‌های عمیقی است که در یک پیاده‌روی در طبیعت کم خواهد آمد؛ اطمینان خاطر یک قلب سالم است که جای خود را به نگرانی می‌دهد؛ شفافیت پوستی است که به کدری می‌گراید؛ و پتانسیل خاطرات آینده‌ای است که شاید فرد هرگز فرصتی برای ساختنشان پیدا نکند.
در نهایت، این معامله بر پایه یک استبداد روان‌شناختی بنا شده است: استبداد لحظه حال بر آینده. مغز انسان تمایل ذاتی به ارزش‌گذاری بیش از حد بر پاداش‌های فوری دارد و هزینه‌های بلندمدت را نادیده می‌گیرد. اعتیاد به نیکوتین این خطای شناختی را به نهایت خود می‌رساند و توانایی فرد برای آینده‌نگری و انتخاب‌های منطبق بر ارزش‌های والاترش را به گروگان می‌گیرد. درک عمیق این مکانیزم فریب، اولین و قدرتمندترین گام برای فسخ یک‌طرفه این قرارداد زیان‌بار و بازپس‌گیری آینده است.
کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی عضو APA آمریکا | C2505307318